(επείγουσα διάσωση & διαφύλαξη)

Επισκόπηση

Η BEELOSOPHY καταγράφει, με τη συνδρομή ορισμένων από τους τελευταίους εν ζωή φορείς της, την παραδοσιακή μελισσοκομία με κυψέλες κινητής κηρήθρας, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις κάθετες κυψέλες της Κρήτης και των Κυθήρων. Η δράση περιλαμβάνει επισκέψεις μελέτης, συλλογή και παραγωγή τεκμηριωτικού υλικού, δημιουργία εκπαιδευτικού και πολιτιστικού υλικού (βίντεο, ηχογραφήσεις, αφηγήσεις, φωτογραφίες, φυλλάδιο), παραγωγή και εγκατάσταση αντίγραφων πήλινων κυψελών για εκπαιδευτικούς και πολιτιστικούς σκοπούς, καθώς και ενέργειες επικοινωνίας, δικτύωσης και διάδοσης. Υποστηρίζεται η σύγχρονη ερμηνεία, προστασία και διάσωση αυτής της πολιτιστικής κληρονομιάς, ενώ αναδεικνύονται και λοιπά συνδεόμενα στοιχεία πολιτισμού.

Στόχοι – Προτεραιότητες

Η δράση στοχεύει στη διάσωση και διαφύλαξη της ελληνικής παραδοσιακής μελισσοκομικής μεθόδου των κινητών κηρηθρών. Φορείς στην Κρήτη, στα Κύθηρα, στην Αττική και αλλού ενθαρρύνονται να αξιοποιήσουν την παραδοσιακή μέθοδο για να αντλήσουν ερεθίσματα και γνώσεις, να εμπλουτίσουν δραστηριότητες μελισσοκομίας, εναλλακτικού τουρισμού, εκπαίδευσης, πολιτισμού και συναφών δραστηριοτήτων για τη γνωριμία του κοινού με την παράδοση και το πολιτισμικό τοπίο και να συμβάλλουν στην ανάδειξη της μελισσοκομικής κληρονομιάς ως παράγοντα βιώσιμης ανάπτυξης, συνοχής και ενδυνάμωσης των τοπικών κοινωνιών. Τα αποτελέσματα της δράσης μπορούν να ενσωματωθούν σε περιοχές όπου παραδοσιακά χρησιμοποιούνταν κυψέλες κινητής κηρήθρας (κεντρική/δυτική Κρήτη, Κύθηρα, Αντικύθηρα, ανατολική Πελοπόννησος, νησιά Αργοσαρωνικού, Αττική, Κέα), χωρίς να αλλοιώνεται η ταυτότητα των περιοχών αυτών.

Αναγκαιότητα - Σημασία

Η ελληνική παραδοσιακή μελισσοκομία διατηρεί χιλιετίες τοπικής οικολογικής γνώσης, ενισχύοντας τη βιοποικιλότητα, τις ανθεκτικές μορφές διαβίωσης και την πολιτιστική ταυτότητα, προσφέροντας παράλληλα πολύτιμες γνώσεις για την αειφόρο ανάπτυξη και το περιβάλλον. Διακρίνεται για την ποικιλία τύπων κυψελών και μεθόδων, με τις κυψέλες κινητής κηρήθρας να αποτελούν την πιο σημαντική παραδοσιακή μέθοδο στην Ελλάδα. Γνωστές από την αρχαιότητα, οι κυψέλες αυτές επηρέασαν καθοριστικά την παγκόσμια μελισσοκομία, καθώς πάνω στη γνώση τους βασίστηκε ο Lorenzo Langstroth στις ΗΠΑ για να καθορίσει το διάστημα της μέλισσας και να πατεντάρει τη σύγχρονη πλαισιοκυψέλη το 1852, η οποία παραμένει η πιο δημοφιλής παγκοσμίως. Επιπλέον, παραλλαγές της ελληνικής κυψέλης κινητής κηρήθρας είναι σήμερα οι πιο διαδεδομένες στον αναπτυσσόμενο κόσμο.

Η διατήρηση αυτής της παραδοσιακής γνώσης, που σήμερα κινδυνεύει άμεσα να εξαφανιστεί,  δεν αποτελεί μόνο ζήτημα πολιτιστικής κληρονομιάς· παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για τη βιώσιμη ανάπτυξη, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, την ανθεκτικότητα των οικοσυστημάτων και την επιστημονική έρευνα, συνδέοντας την παράδοση με πρακτικές που έχουν αξία για τη σύγχρονη ζωή και τη γνώση.

Το 2025 το στοιχείο "Μελισσοκομική παράδοση Κυθήρων" εγγράφηκε στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.